De greppel

Een boek van Herman Koch

Voor het eerst reserveerde ik een boek in De Krook, want de nieuwste Herman Koch wou ik toch bijzonder graag lezen en bleek steevast uitgeleend – tevens in de wijkfilialen. Een boek reserveren kost overigens € 1,25, nog steeds peanuts in vergelijking met het ding aankopen. Een kleine week later landde de melding in mijn mailbox: ‘De greppel’ staat op mij te wachten bij de gereserveerde boeken, een daartoe bestemd rekje aan de ingang.

Bij de ‘oude’ Herman Koch (namelijk Eindelijk oorlog) die ik recent las, bleef ik wat op mijn honger zitten. Hier doet Herman echter wat hij ook al bij Het Diner en Zomerhuis met zwembad deed: meteen mijn aandacht vastgrijpen en in zijn eigengereide stijl een spanningsboog opbouwen. Niet zoals in een thriller, want eigenlijk verklapt de flap al wat de belangrijkste gebeurtenissen zijn die de Amsterdamse burgemeester aan het wankelen brengen – meer bepaald het vermoeden van overspel door zijn vrouw, het voornemen van zijn ouders om uit het leven te stappen en de beschuldiging door een journalist van ernstig geweld tegen de politie als jeugdzonde.

De spanning van de boog neemt eerder toe door op subtiele wijze onder je huid te kruipen én tegelijk in het hoofd van de bewuste burgemeester Robert Walter. Want opnieuw balanceert Koch op de morele koord… Deze truc lijkt hij keer op keer toe te passen: hij creëert een mondige, grappige en erudiete romanfiguur die de grenzen van je eigen normen en waarden zonder twijfel overschrijdt. Alleen zorgt hij er eerst voor dat de band van de lezer met de man sterk genoeg is om op z’n minst achter te blijven met vragen als ‘Is dat geen menselijke reactie?’ of ‘Wat zou ik zelf doen in die situatie?’.

De manier waarop het hoofdpersonage (en dus eigenlijk Herman Koch) observeert treft mij tevens telkens weer. Hij omschrijft bijvoorbeeld stap per stap hoe het er op een politieke receptie aan toe gaat en veel dingen herken je van bijvoorbeeld netwerkmomenten uit je eigen professionele leven. Ik verwijt mezelf wel dat ik dat niet kan of op z’n minst niet een poging onderneem om het te kunnen. Misschien moet ik die oefening gewoon eens doen: een bepaalde gelegenheid uitkiezen en achteraf de intermenselijke relaties – inclusief mijn eigen kijk erop – neer te schrijven. Voor mezelf uiteraard, want ik denk dat het zwart op wit lezen van dergelijke observaties voor de mensen uit mijn omgeving wel eens hard zou kunnen overkomen. En hier mag ik die voorwaardelijke wijs zelfs meteen weglaten…

Volgende Koch op de planning wordt dus ‘Geachte heer M.’, zijn enige roman van de afgelopen jaren die ik nog niet las.

 

‘De greppel’ holderdebol.comder kopen?