Een boek van Ivo Victoria
2020 was totnogtoe het jaar van de blitse leesstart en de coronapauze, en misschien ook wel het jaar van de Nederlandse auteurs… Met Moord op de moestuin hervond ik mijn leesflow. Zo welgemeend zelfs dat ik niet kon wachten tot de wijkbibliotheken terug open zouden gaan op dinsdag 2 juni en voor het eerst ooit een e-book kocht. Mijn tweede roman van Ivo Victoria, vier jaar geleden las ik – voornamelijk getriggerd door de titel – al Hoe ik nimmer de Ronde van Frankrijk voor min-twaalfjarigen won (en dat het me spijt).
Ik wil het Nederland vs België ding niet groter maken dan het is, maar het toeval wil dat de in Edegem geboren auteur tegenwoordig in Amsterdam woont en werkt. Just saying.
Dit boek draagt als ondertitel ‘Een zoon wil zijn moeder nog één keer laten schitteren’. Ivo Victoria omschrijft als lijdzaam toeziende zoon hoe de ziekte Alzheimer de geest van zijn moeder langzaamaan inpalmt en welke gevoelens dit in hem opwekt. Nu is zijn moeder tachtigplus, lust ze iets te graag een glas wijn en herinnert ze zich plots niet meer dat haar zoon samen met zijn gezin uit Amsterdam op bezoek zal komen. Ooit was ze net zoals mevrouw Stevens een godsdienstlerares in de gemeentelijke basisschool, een trotse dame met een statige coiffure en elegante pianovingers die de dorpse herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog nog met zich lijkt mee te dragen.
De achteruitgang door Alzheimer wordt afgewisseld met scènes uit één groots verhaal dat zijn moeder vaak tijdens het avondeten met veel vuur verteld heeft: mevrouw Stevens besluit om het hoofd te bieden aan de pesterijen van schooldirecteur Pauwels – die omwille van een familievete daterend uit de de oorlog kiest om haar het leven zuur te maken. Intiem en grotesk wisselen elkaar af.
Eén detail brengt mij wel in de war. Wanneer hij schrijft over mevrouw Stevens, lijkt haar gezin te bestaan uit moeder, vader (ook wel de man die haar gelukkig maakt) en hemzelf. Ik citeer: “Maar toen ze enkele gelukkige jaren later, kort na haar huwelijk, in verwachting raakte van wat haar enige kind zou blijken te zijn, had ze haar loopbaan abrupt afgebroken.” Even later duiken in een anekdote over een home video aan zee ook broer en zussen op. Ik maak het te complex en verwacht mij aan een sensationele wending in de familiegeschiedenis, alleen moet de conclusie simpelweg zijn dat mevrouw Stevens en de moeder van Ivo Victoria niet 100% dezelfde persoon zijn.
Tot slot nog even over de titel: die verwijst naar de gewoonte van zijn steeds sneller vergetende mama om zaken bij te houden in een dagboek, haar agenda en op post-its. ‘Alles is OKÉ’ leest hij in haar agenda op dag dat ze met zijn broer en zussen (daar zijn ze opnieuw) een gezamenlijk etentje organiseren in haar appartement. Mooi zo.