Een boek van Nina Polak

Bij ‘Gebrek is een groot woord’ kwam ik uit door mijn leesresearch eens wat verder uit te breiden dan De bende van het boek… Welke boeken loofde de boekenclub van De Wereld Draait Door de voorbije jaren? En welke meesterwerkjes stonden op de longlist van de Libris Literatuurprijs? Zo land ik bij ‘Gebrek is een groot woord’, de Libris longlist van 2019. Zij die mijn leesgewoonten intussen kennen, weten ook waarom: sprekende titel en dito cover.

Schrijfster Nina Polak voert als hoofdpersonage Nynke Nauta – met als nickname Skip – op, de Amsterdamse keert na zeven jaar zeilen op zee terug naar haar stad en worstelt met het leven dat ze achterliet: haar overleden moeder, haar ex-vriend Bjorg en het welgestelde gezin Zeno dat zich als een surrogaatfamilie opwerpt.

Wellicht komt het door het gordeldier op de flap, maar de eerste pagina’s waan ik me in een fabel – je weet wel: zo’n verhaal waar de dieren spreken. Skip Nauta, Lood en de Zeno’s, het duurt even vooraleer ik het vermenselijk en eigenlijk zeg ik hiermee ook dat het wat tijd vergt om in het verhaal te komen. Eenmaal mee, dan ben ik voor de volle honderd procent mee. Dat wel.

Nynke, Skip, Nijn. Veel namen voor één jongedame die naar mijn aanvoelen haar best doet om in een modaal Amsterdams leven te passen. Alleen lukt het haar niet om lang genoeg te proberen, om te blijven. Als het haar teveel wordt, dan verruilt ze land voor water en gaat ze aan boord als scheepsmaatje… Wind in de zeilen.

Nina Polak stamt uit 1986, dat betekent dat ik drie jaar ouder ben. Met auteurs heb ik een beetje hetzelfde als met topsporters: als je op een bepaald moment beseft dat die voetballer of veldrijder 15 à 20 jaar jonger is, dan voel je je ineens oud. Bij schrijvers is het doorgaans iets minder erg, maar ik kan wel eindeloos respect voelen voor dames of heren met minder jaren op de teller die naar mijn mening doorleefde teksten produceren. O ja, en verbonden zijn aan De Correspondent – ‘een dagelijks medicijn tegen de waan van de dag’, oftewel ijzersterke Nederlandse journalistiek – helpt tevens om wat extra credits te krijgen.

Een boek van Jaap Robben

Don’t judge a book by its cover, daar doe ik niet altijd aan mee. Een aantrekkelijke cover – hetzij met een illustratie, hetzij met een foto – kan mij wel degelijk overtuigen om een boek ter hand te nemen. Bij Zomervacht gaat het om een close-up van een dode wesp. Rest de vraag wie gestoken wordt… O ja, en het feit dat ik ook van Jaap Robbens Birk genoot legt vanzelfsprekend extra gewicht in de ‘want to read’ weegschaal.

In tegenstelling tot bij Drift voel ik het bij Zomervacht meteen: de drang om na de eerste pagina aan één stuk door verder te lezen tot de plot. Tijdens de openingsscène besef je instant dat je in een soort De Helaasheid Der Dingen – of misschien wel de familie Flodder zonder villa – terechtgekomen bent.

De 13-jarige Brian leeft samen met zijn vader Maurice (en dus zonder zijn moeder) in een stacaravan die ergens in de buurt van Saint-Arnaque op een afgelegen stuk grond staat. Naast vader en zoon wonen daar ook de zonderlinge broers Henri en Jean, af en toe aangevuld met één of meerdere huurders. Saint-Arnaque blijkt een fictief plaatsje dat zich in het hoofd van Jaap Robben vermoedelijk ergens in Wallonië of Noord-Frankrijk bevindt. Hierbij baseer ik mij eveneens op de namen van de hoofdpersonages (Brian niet te na gesproken), want in Nederland zouden we wellicht eerder met ene Sjoerd of Ferry Bouman te hebben.

Zomervacht leest als een papieren tijdbom. Wanneer vader Maurice besluit om samen met Brian een paar weken voor zijn andere zoon Lucien te zorgen, weet je dat het fout zal lopen… Rest de vraag wanneer.

Lucien is trouwens niet zomaar de andere zoon van Maurice en de broer van Brian. Eerstgeborene Lucien kwam ter wereld met een stevige beperking en discussies over de zorg voor dit zorgenkind lagen aan de basis van de scheiding tussen zijn ouders. Vreemd genoeg spraken de ex-en af om elk voor één kind te zorgen.

Tot zover de theorie: wanneer Lucien in de stacaravan arriveert, blijkt Maurice – net zoals bij de sporadische bezoekjes aan de instelling waar Lucien normaliter verblijft – zo vaak als mogelijk te ontsnappen. Bijgevolg staat de tengere Brian er vaak alleen voor met een veel zwaardere en bij tijden onvoorspelbare kerel van zestien. Gelukkig komt tijdelijke huurder Emile af en toe stiekem helpen, uit sympathie voor Brian. Meeleven met Brian kost mij geen enkele moeite, al maakt hij als jonge tiener logischerwijs vaak foute keuzes / afwegingen.

De bom tikt en om te weten of en op welke manier die ontploft moet je Zomervacht lezen.